Witte Huis

Het Witte Huis is de eerste wolkenkrabber van Rotterdam en van Europa geweest. De Amerikaansche naam van "skyscraper" was toen nog niet in gebruik en men sprak van torenhuis. Welnu, het ondernemende, vooruitstrevende Rotterdam had het zich in het hoofd gezet, zoo'n huis te bouwen. De architect Molenbroek ontwierp de plannen voor een gebouw, tien verdiepingen hoog. Zooiets bestond nog niet in heel Europa. Het torenhuis moest in de buurt komen van het Plan C, ook een bouwsel, dat liet uitkomen, hoezeer men in Rotterdam nieuwe dingen aandorst, al leek het dan weleens dat men wat huiverig tegenover experimenten stond. Nu is het in Rotterdam altijd zoo geweest, dat men eerst eenige zekerheid wilde hebben. Op goed geluk werd er niets ondernomen. (We hebben dit al meermalen geconstateerd en men doet goed, er steeds rekening mede te houden, bij het beoordeelen van bepaalde gebeurtenissen.) Zoo ging het ook met het Witte Huls. De bouwkundigen van de tweede helft der vorige (19e) eeuw bekeken met gefronste wenkbrauwen en hoofdschuddend de plannen van Molenbroek en voorspelden allerlei onheilen. De weeke, Rotterdamsche bodem zou zulk een kolos niet kunnen houden en met het Witte Huis zou weleens hetzelfde kunnen plaatsvinden als met den Grooten Toren gebeurd was. (LINK ) Maar Molenbroek bezat het noodige zelfvertrouwen en er waren bouwers, wien de zaak volstrekt niet riskant leek. Bij de openbare inschrijving en aanbesteding werd het werk gegund aan J. H. Stelwagen, voor honderd-zevenentwintig duizend negenhonderd gulden; dat was in het jaar 1897. Een jaar later was het Witte Huis voltooid, overigens niet zonder moeilijkheden, maar grooter dan volgens de oorspronkelijke plannen het geval zou zijn geweest. Aanvankelijk had men de bedoeling, dat het Witte Huis twintig meter breed en vijftien meter diep zou worden. Toen het torenhuis echter langzaam maar zeker verrees, begon de grond in het rond te werken. Een woonhuis stond op inzakken en moest ontruimd worden. Men brak het af en gebruikte den opengekomen grond, om het torenhuis nog grooter te maken. Het werd nu vierkant en twintig bij twintig en kreeg daardoor het typische Rotterdam-sche, stoere uiterlijk, dat het met den Sint Laurens gemeen heeft. Er waren duizend heipalen voor de fundeering noodig en de door het heien weggeperste grond maakte het bouwterrein een meter hooger dan de omgeving, terwijl er schade ontstond aan de kademuren van Wijnhaven en Spaansche kade. Ook de Jan Kuitenbrug moest het ontgelden en tijdelijk gesloten worden. Uiteraard moesten de bouwers schadevergoeding betalen. Het heette in die dagen in den volksmond, dat men pas over die brug kon, als de bouwer van het Witte Huis "over de brug" gekomen was . . . Ondanks alles bleken de zeven verdiepingen er stevig bij te staan en er kwamen onder den grooten kap nog drie verdiepingen bij. Drie millioen steenen werden alleen al voor de zeven eigenlijke verdiepingen verwerkt en driehonderd vierkante meters hardsteen. Terwijl voor de bekleeding der buitenmuren honderdtwintig duizend witgeglaasde tegels werden gebruikt. Er is bij den bouw zeer veel ijzer verwerkt, want men was erg bevreesd voor brandgevaar in zoo'n kast van een gebouw. Trouwens, de autoriteiten waren eigenlijk heelemaal niet met het Witte Huis ingenomen. Zoo bepaalden ze, dat er niet in gewoond mocht worden en nog heden ten dage bevinden zich er uitsluitend kantoren en ateliers in. De vloeren waren van ijzer en cement. Gewapend beton, waarvan tegenwoordig de wolkenkrabbers worden gebouwd, mocht niet worden toegepast. Van den grond af meet het Witte Huis drieënveertig meter. Op de Belvédère van het dak hebben duizenden en duizenden van het vergezicht over Rotterdam en omgeving genoten. In dit opzicht wedijverde het Witte Huis met den Grooten Toren, dien men overigens volgens een oud gebruik slechts eenmaal per jaar en wel tijdens de kermis beklimmen kon, terwijl men met een lift heel gemakkelijk bovenop het Witte Huis kwam. Het Witte Huis had voor zijn tijd talrijke interessante bijzonderheden, die het eigenlijk nog bezit. Het dak b.v. is een ijzerconstructie, aan den binnenkant met speciaal geprepareerde kurkplaten tegen warmte en koude geïsoleerd. Rotterdams en Europa's eerste wolkenkrabber werd "met zijn centrale verwarming, twee electrische liften, speciaal gebouwde foto-ateliers, groote kantoorruimten en vergaderzalen de trots van Rotterdam, dat misschien wel een wolkenkrabberstad zou zijn geworden, indien de autoriteiten niet besloten hadden, voorloopig het verleenen van vergunningen voor dergelijke kolossale gebouwen maar niet meer te verstrekken. Men wilde nog even afwachten, nog niet heelemaal zeker wat het Witte Huis zou doen. Het bleef rustig staan, alle pessimisme trotseerend, en is nog steeds een der markantste getuigen van den ondernemingsgeest der Rotterdammers.

Bron: http://www.engelfriet.net/